Meyve Silkeleme Makinesi
Meyve Silkeleme Makinesi kullanılmadan önce yakın zamana kadar kurutmalık meyvelerin elle toplandığı ve mekanik çarpma ile hasat yapıldığı bilinmektedir. Ancak gelişen teknoloji ile artık meyve ağaçlarının gövdesine bağlanan halatlar yardımıyla traktör kuyruk mili tahrikli titreşim üreten makineli hasat gerçekleştirilmektedir.
Bu makineler, çiftçiler tarafından yakın zamana kadar meyve ağaçlarına zarar verebileceği endişesi ile kullanılmaktan kaçınılsa da artık neredeyse vazgeçilmez bir hasat makinesi haline gelmiş durumdadır. Sanılanın aksine, bu tür makineler ağaçlara zarar vermekten çok kurumuş ve yıpranmış dalların dökerek bitkinin gençleşmesine fayda sağlamaktadır.
Çok faklı modelleri üretilmiş olsa da genel olarak meyve silkeleme makineleri bitki gövdesine bağlanan plastik bir sapana kanca ile bağlanan çelik halattan oluşmaktadır. Çelik halata titreşim traktörün kuyruk milinden alınan dönme hareketinin yatay harekete çevrilmesi sonucu elde edilir. Dut, ceviz, kayısı, zeytin, vişne, badem gibi tüm ürünlerde bu hasat yöntemi tercih edilmektedir.
Genel olarak elle toplanması gereken narenciye, elma gibi taze meyveler için uygulanması yaygın olmasa da bu ürünlerin özellikle meyve suyu tesislerine verilen düşük ekonomik değerli olanları da bu meyve hasat makineleri ile toplandığı görülmektedir.
Halatlı Meyve Silkeleme Makinesinde Dikkat Edilecek Hususlar
1- Silkeleyici kemer ağacın esneyen bölgesine bağlanmalıdır. (Esneyen bölgeye takılmazsa ağaç esnemediği için makine ağacı değil traktörü sallayacaktır.-
2- Halat tam gergin hale getirip, ağacın 2-3 cm traktör yönüne doğru esnemesi sağlanıp silkelemeye başlanmalıdır. Silkeleme anında traktörle ilerlemek doğru ve güvenli bir uygulama değildir.
3- Acemilik dönemlerinde mümkün olduğunca ince dallarda ve düşük devirle çalışılmalıdır. Operatör makinenin kullanımına alıştıkça daha kalın dallarda daha yüksek devirle çalışmaya başlayabilir.
4- Silkeleme anında halatın 3 metre yakınında bir canlı olmamasına dikkat edilmelidir.
5- Eğer halat koparsa halatın üzerindeki kelepçeler sökülerek sağlam bölgesinden tutturulup çalışmaya ara vermeden devam edilebilir.
6- Her 1 saatlik çalışmada makine gresörlüklerinden gres yağı ile yağlanmalıdır. Aksi takdirde ısınmadan dolayı çeşitli arızalar meydana gelebilir.
7- Gövde içinde çürümeler olan ağaçlar makine ile silkelenmemelidir. Çürük ağaçlar ya da dallar kırılgan olacağından kırılmalar yaşanabilir.
Meyve Silkeleme Makinesi İş Güvenliği
Özellikle halatlı silkeleme makinesini kullanırken aşağıdaki iş güvenliği adımlarına dikkat edilmesi gerekir.
- Traktör şaftından güç alan bir makine kullandığınız için traktörün sabit ve yere yatay konumda park edildiğinden emin olunuz
- Traktöre olan bağlantı şaftının koruma plastik ve ekipmanlarını asla çıkarmayınız
- Çelik halatı ağacın dalına bağlamaya çıkarken mutlaka merdiven kullanınız
- Çelik halatın sapanını ağaca bağladıktan sonra karabina kancasının tam kapandığından ve halatın gergin olduğundan emin olunuz.
- Makine çalışırken ağacın altında kimsenin olmadığından ve makine etrafında en az 20 metrelik alanda kimsenin olmadığından emin olunuz.
- Bir defa tüm ağacın hasadını bitirmekten se bir kaç defa aralıklı uygulama yapınız
- Geceleri asla hasat yapmayınız
- Çelik halatın koparak oparatöre çarpma riskine karşı makine arkasında siper alınız mümkünse yatay eksende makineye yaklaşmayınız.
Silkeleme Makinesinin Ağaca Bağlantısı
Halatlı silkeleme makineleri ağaçların gövdelerine bağlanmaz. Titreşim hareketi ağacın dallarına uygulanarak hasat işlemi gerçekleştirir. Genel olarak sert çekirdekli meyvelerde 10m/s2 titreşim hareketi hasat için yeterli olmaktadır. Doğru bağlantı noktası seçimi verimli bir hasat için oldukça önemlidir.
Ağaç boyu küçük dahi olsa silkeleme makinesini ağacın gövdesine bağlamak ve aşrı gergi uygulamak iyi bir yöntem değildir. Bu şekilde hem daha fazla güç tüketecek hem de hasat verimini düşüreceksiniz.
Orta büyüklükteki ağaçlarda hasat yapılacağı zaman dalların ayrılma yönü tersine olacak şekilde genç ve meyvenin çok olduğu dallar hedef alınarak hasat makinesi bağlantısı yapılır. Halat ve sapan tertibatını bağladıktan sonra traktörün halat açısının doğru konumlandığı ve makaralı bir sistem kullanıyorsanız makara üzerinde stres noktası oluşmamış olması kontrol edilmelidir.
Özellikle ceviz, dut ve kestane gibi nispeten çok daha büyük ağaçlarda silkeleme yapıyorsanız en büyük sorun dallara ulaşmak olacaktır. Hasat makinesinin sapan kısmının dallara bağlantısını yapmak için en uygun tercih portatif bir merdiven kullanmak olacaktır. Makinenin sapanını ağaca bağlarken yine ağaç dallarının ayrılma yönü tersine olacak şekilde ana dalları tercih etmeden meyvenin en yoğun olduğu esnek daldan başlayarak makineyi bağlamalısınız. Özellikle yaşlı ağaçlarda çok fazla dal kırılması ve kurumuş dalların dökülmesi sorunu olacağından bu tür ağaçlarla çalışmak ayrı bir özen gerektirir. Ayrıca büyük ağaçların tek seferde hasat edilmesi güç olacağından acele etmeden çok defada hasat işleminin yavaşça tamamlanması gerekmektedir.